Я іду ў «горад». Мне трэба адправіць у рэдакцыю рукапіс. Вось ён ‒ ажно пяцьдзесят восем друкаваных старонак ‒ мая першая літаратурная праца, мая душа, маё спадзяванне. Ляжыць сабе ў заплечнай дзявочай сумцы і паціху муляе мне спіну.
Холадна. Ночы цяперачы сталі сцюдзёнымі і сырымі. Звычайны беларускі жнівень. У кашальку апошнія пяцьсот рублёў.
‒ Ці хопіць? ‒ хвалююся я.
Вецер дзьме прама ў твар. Падымаю каўнер і мацней хутаюся ў летнік. Мяне праймаюць дрыжыкі. Росная трава студзіць амаль босыя ногі.
Кідаю свой абыякавы позірк крышачку ўбок і заўважаю, што абапал сцежкі гэтак жа дрыжыць і марнее змакрэлы бульбоўнік. Ён, гаротнік, ад самой верхавіны і да ніжніх лісточкаў пакрыўся дробнымі бура-карычневымі плямкамі і трасецца ад кожнага подыху ветру не горш за мяне. Я ведаю, што праз день-другі гэтая хваравітая плямістасць узмоцніцца, распаўсюдзіцца на ўвесь бульбяны палетак і тады добрага ўраджаю бульбы можна не чакаць. «Хоць бы паспелі завязацца клубні...» ‒ думаю я мімаходзь.
Іду далей, прыплюшчваю вочы, углядаюся ўдалеч. Пераспелыя галоўкі азімай пшаніцы на адведзеных жыхарам пасёлка прысядзібных участках моцна схіліліся, амаль апусціліся да долу, месцамі пачарнелі. «Нешта сёлета запазніліся з амалотам зерневых у прыватных гаспадарках, ды і пагода не стасуе. Жніво на калгасных палетках ідзе паволі, чакай, пакуль дойдзе чарга да прыватнікаў. Затое ўраджай сліў і яблыкаў у гэтым годзе будзе адметным. Вунь як акругліліся іх маладыя плады, хутка пачнуць налівацца і спець», ‒ разважаю я.
У гэты момант на суседняй вуліцы, недзе на самым ўскрайку гарадскога пасёлка сіпла і зусім неўпапад кукарэкае малады певень, спрабуе голас.
Я іду на пошту.
На галоўнай плошчы паселі, непадалёку ад будынка пошты, на невялікім брукаваным падмурку стаіць вясковая бабуля ў квяцістай хустачцы. Яна прадае яблыкі. Плады ў яе гатунках белыя, наліўныя, з невялікімі шурпатымі плямкамі, нібыта з радзімкамі ‒ адмецінкамі роднага краю.
Нашы, беларускія, не кранутыя хіміяй, ‒ думаю я, з зайздрасцю паглядаючы ў яе бок, ‒ не раўня якой-небудзь Спаніі ці Польшы». І мяне як магнітам цягне падысці да гэтых пакрытых рабацінкамі яблык узяць іх у рукі.
‒ Па чым продаеце? ‒ цікаўлюся я.
‒ Па дзвесце кі´лё, ‒ па-вясковаму адказвае старая, робячы націск на літары «і».
Я дастаю дзве сотні і працягваю гандлярцы.
Цяпер яблыкі ў мяне, я тулю іх да грудзей і адчуваю прыемны, знаёмы з дзяцінства мядовы пах. Менавіта так пахла тыды, калі я басанож бегла ў стары бацькоўскі сад, каб знайсці там самы духмяны яблык і аднесці яго матулі…
«Рукапіс! ‒ раптам грукоча ў скронях. ‒ Грошы!..» Рукі міжвольна апускаюцца.
Няпэўнаю хадою перасякаю вуліцу. Вось і пошта:
‒ Калі ласка, вялікі канверт. Аркуш «А чатыры».
‒ Колькі вы кажаце? ‒ удакладняю я кошт.
‒ Сорак шэсць.
‒ Калі ласка, ‒ уздыхаю я з палёгкай, працягваючы грошы. Першы этап пройдзены.
Надпісваю адрас, запакоўваю рукапіс ў прапанаваны мне штучны перасылачны пакет і з заміраючым сэрцам аддаю ў рукі паштаркі.
‒ Заказным? ‒ удакладняе яна.
‒ Не, простым, ‒ сціпла адказваю я, стараючыся не глядзець ёй у твар.
«Хоць бы хапіла грошай на простае паштаванне», ‒ малю ў думках Бога і моцна сціскаю рукі ў кулакі.
‒ З вас пяцьдзесят восем рублёў.
Па-геройску кладу на стойку тры дваццадкі і назіраю, як спрытна паштарка наклейвае марку на маё таннае паштаванне. Рукапіс адпраўлены.
Выходжу на ганак.
«Можна было і заказным…» ‒ ужо смела, па-заліхвацку думаю я.
Раптам не надта шчодрае на ласку жнівеньскае сонца выглядвае з-за хмар – і ў той жа момант на вуліцы робіцца па-хатняму ўтульна і цёпла. Раса паціху пачынае спадаць. Бура-зялёны бульбоўнік, пабароўшы ранішнія дрыжыкі, цягнецца да сонца. Зерневыя на непрыбраных прыватных дзялянках па-ранейшаму хіляцца да зямлі, просяцца ў клець. А маладыя пеўні з ўскраіны суседняй вуліцы разыходзяцца не на жарт, гарлапаняць ва ўсе галасы...
Смакую куплёны ў бабулі наліўны яблык і шчасліва ўсміхаюся:
– Я люблю Беларусь!..
Лія Родная 2001 год.